Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Temmuz ayı itibarıyla Uluslararası Yatırım Pozisyonu Gelişmeleri raporunu açıkladı. Bu raporda, 2023 yılı sonu verilerine göre Türkiye’nin yurt dışı varlıklarının %4,8 oranında artışla 348,8 milyar ABD doları seviyesine ulaştığı belirtildi. Yükümlülüklerde ise %8,9 oranında bir artış gerçekleşerek 706,5 milyar ABD doları olarak tespit edildi. Bu veriler, Türkiye’nin uluslararası yatırım pozisyonuna ilişkin önemli bir göstergedir.
Net Uluslararası Yatırım Pozisyonu (UYP) ise, Türkiye’nin yurt dışı varlıkları ile yurt dışına olan yükümlülükleri arasındaki fark olarak tanımlanıyor. 2023 yılı sonu itibarıyla net UYP eksi 316,2 milyar ABD doları iken, 2024 yılı Temmuz sonu itibarıyla bu rakam eksi 357,7 milyar ABD doları seviyesine ulaştı. Bu durum, Türkiye’nin yurtdışındaki yükümlülüklerinin, varlıklarından daha fazla olduğunu göstermekte, dolayısıyla ekonominin dışa bağımlılığına işaret etmektedir.
Varlıkların alt kalemlerine bakıldığında, rezerv varlıklar 2023 yılı sonuna göre %4,9 oranında artarak 147,8 milyar ABD doları olmuş; diğer yatırımlar ise %3,9 oranında artışla 129,1 milyar ABD dolarına çıkmıştır. Diğer yatırımların alt kalemlerinden biri olan bankaların yabancı para ve Türk Lirası cinsinden işlemlerinin toplamı ise %6,9 oranında artarak 49,7 milyar ABD doları seviyesine ulaşmıştır. Bu veriler, Türkiye’nin döviz rezervlerini ve yerel paranın döviz karşısındaki durumunu önemli ölçüde etkilemektedir.
Yükümlülükler kaleminde ise, doğrudan yatırımlar, piyasa değerindeki değişimler ve döviz kurlarındaki dalgalanmaların da etkisiyle %15,3 oranında bir artışla 222,0 milyar ABD doları seviyesine ulaşmıştır. Portföy yatırımları, 2023 yılı sonuna göre %29,1 oranında artış ile 123,8 milyar ABD doları olmuştur. Yurt dışı yerleşiklerin hisse senedi stoku, 2023 yılı sonuna göre %33,6 oranında artarak 39,5 milyar ABD doları seviyesine çıkmış, yurt dışı yerleşiklerin mülkiyetindeki Devlet İçi Borçlanma Senetleri (DİBS) stokunun ise %399,2 oranında artışla 13,2 milyar ABD doları olduğu belirtilmiştir. Hazine’nin tahvil stokunun, yurt içi yerleşiklerce alınan tahvil stoku düşüldükten sonra %4,1 artarak 44,3 milyar ABD doları düzeyine ulaştığı rapor edilmiştir.
Aynı dönemde diğer yatırımlar kalemi %0,1 oranında az bir artışla 360,7 milyar ABD doları seviyesine gelmiştir. Yurt dışı yerleşiklerin yurt içindeki bankalardaki yabancı para mevduatı, 2023 yılı sonuna göre %5,3 oranında azalarak 40,9 milyar ABD doları olurken, Türk Lirası cinsindeki mevduat ise %36,4 oranında bir artış göstererek 23,2 milyar ABD doları seviyesine ulaşmıştır. Bu veriler, Türkiye bankacılık sektörünün yapısal değişimlerini ve yabancı yatırımcıların Türkiye’ye olan ilgisini göstermektedir.
Son olarak, bankaların toplam kredi stoku %10,1 oranında bir artışla 68,8 milyar ABD doları seviyesine ulaşırken, diğer sektörlerin toplam kredi stoku %0,8 oranında azalarak 100,2 milyar ABD doları düzeyine geldiği görülmüştür. Bu durum, kredi talebinin ve arzının Türkiye ekonomisindeki dinamiklerini anlamak açısından önemli bir göstergedir. Tüm bu veriler ışığında, Türkiye’nin uluslararası yatırım pozisyonu ve ekonomik yapısı konusunda önemli değerlendirmeler yapılabilmektedir.